آموزش الکترونیکی electronic-learning چیست؟

آموزش الکترونیکی یا آموزش و پرورش اینترنتی (برخط) یا یادگیری الکترونیکی (به انگلیسی: electronic-learning) شیوه‌ای برای طراحی، تدوین، ارائه و ارزشیابی آموزش است که از قابلیت‌ها و امکانات الکترونیکی برای کمک به یادگیری بهره می‌گیرد. آموزش الکترونیک روش آموزشی است که از زمان پیدایش اینترنت و گسترش این پدیده فناوری و استفاده از قابلیت‌های آن ایجاد گردیده‌است و در حقیقت تکامل یافته شیوه آموزش از راه دور و برطرف‌کننده نیاز انسان‌های کاوشگر و خواهان یادگیری است خصوصاً اینکه زمان و مکان در این شیوه آموزش اختیاری است. نیز این روش اطلاعات را آسان تر و راحت‌تر به انسان می‌رساند.

آموزش الکترونیک امروزه توجه بسیاری از دست‌اندرکاران آموزش را به خود جلب نموده و از مباحث و مصارف بسیار اساسی در اینترنت است. کوته‌نوشته‌هایی مثل (CBT(Computer-Based Training) , (IBT (Internet-Based Training یا (WBT (Web-Based Training به عنوان مترادف آموزش الکترونیک به کار برده می‌شوند.

سیستم‌های آموزش الکترونیکی lms نامیده می‌شوند. امروزه دانشگاه‌های بسیاری در سرتاسر دنیا از این شیوه برای برگزاری کلاس‌های آنلاین استفاده می‌نمایند.

به فرایند هایی که برای جمع آوری ، ذخیره سازی ، پردازش و ارائه ی اطلاعات به کار میروند فناوری ( اطلاعات و ارتباطات ) یا ( ict ) می گویند.

موانع آموزش الکترونیکی
۱- تجربه اندک در زمینه فناوری و آموزش الکترونیکی

تعدادی از فراگیران آموزش الکترونیکی را در فن آوری و تکنولوژی خلاصه می‌کنند و چون خودشان تجربه‌ای در زمینه‌های فناوری ندارند در آموزش مشارکت نمی‌کنند. آن‌ها گمان می‌کنند این مدل آموزشی تنها برای کسانی است که با فن آوری سر و کار داشته اند، این مساله یکی از بزرگترین چالش‌های آموزش مجازی برای متخصصان در این حوزه است.

برای مقابله با این موضوع متدها و دستورالعمل‌هایی را به آسانی در اختیار کاربران قرار دهید و مطمئن شوید آن‌ها می‌دانند چه کار می‌توانند انجام دهند! همچنین پیش از شروع دوره می‌توانید یک وبینار برگزار کنید، شیوه بهره وری از سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی را نیز می‌توان به شکل ویدئویی در اختیار فراگیران قرار داد.

۲- تجارب نامناسب قبلی در زمینه آموزش الکترونیکی

همه خاطرات خوبی از دوره تحصیل خود ندارند! همین موضوع می‌تواند دلیلی برای شرکت نکردن آنان در دوره‌های آموزش آنلاین باشد. آن دسته از فراگیران که پیشتر در دوره‌های آموزش الکترونیکی کسل‌کننده شرکت داشته‌اند از نظر روحی نمی‌توانند خود را مجاب به شرکت در دوره‌ها کنند. از پیش راجع به فواید دوره با آن‌ها صحبت کنید، قبل از شروع آموزش بین آنان نظرسنجی و پرسشنامه پخش کنید تا بدانید مشکل آن‌ها با دوره قبل چه بوده و یا حتی از این دوره چه می خواهند. راجع به مشکلاتی که در دوره قبلی داشته‌اند با آنان گفتگو کنید.

۳- عدم انگیزه در آموزش سنتی و آموزش الکترونیکی

در دنیای ایده آل آموزش، همه زمان و توجه لازم برای یادگیری را دارند. آن‌ها برای شرکت در هر دوره‌ای مشتاقند و انگیزه بالایی دارند. اما در واقع متأسفانه متخصصان آموزش الکترونیکی موانع متعددی را بر سر راه خود دارند، تنها زمانی می‌توانیم با این موانع برخورد کنیم که روش مقابله با آن‌ها را بدانیم. حتما راجع به اهمیت انگیزه مطالبی خوانده اید. در عین اهمیت، یکی از بزرگترین چالش‌های آموزش ایجاد انگیزه است. کوچکترین مساله‌ای می‌تواند روی انگیزه دانشجویان اثرگذار باشد. یکی از بهترین راه‌های مقابله با انگیزه پایین، بازی‌سازی است. از طریق بازی‌ها، افراد را به شرکت در مباحث مشتاق سازید.

۴- شناخت شخصی

متأسفانه برخی از کاربران ممکن است با افکار شخصی خود مشکل داشته باشند، به عنوان نمونه آن‌ها ممکن است فکر کنند توانایی لازم برای شرکت در دوره را ندارند، این مورد سبب می‌شود آن‌ها توانایی لازم را نداشته باشند تا به خوبی از دوره بهره ببرند، بهترین روش مواجهه با این موضوع شناخت و بررسی دانشجویان است. از فراگیران دوره‌های آموزش الکترونیکی سوالاتی دربارهٔ عقایدشان در مورد خودشان بپرسید تا باورهایشان را بدانید، آن‌ها باید بدانند افکار و باورهای منفی بر کارشان اثر بدی خواهد داشت

۵- تولید محتوای آموزشی پر چالش

ایجاد یک آموزش مطلوب به تعادل مطالب و محتوا بستگی دارد اگر خیلی آسان باشد، افراد کسل می‌شوند و اگر سخت باشد، از درس زده می‌شوند و خستگی بر آن‌ها چیره خواهد شد. شما باید فراگیرانتان را بشناسید و آنان را ارزیابی کنید تا سطح مطالب در سطح دانش آنان باشد، هدف شما دادن حس خوب یاد گرفتن به آنهاست تا بتوانید به موانع یادگیری الکترونیکی چیره شوید .

می توانید برای افزایش انگیزه، اهداف متفاوتی تعریف نمایید. بدین صورت آن‌ها فرصت دارند تا خود را ارزیابی کنند و از موفقیت خود شادمان شوند.

۶- پشتیبانی نامناسب

بعضی از فراگیران دوره‌های آموزش مجازی به‌طور خود به خود می آموزند اما برخی دیگر به راهنما نیاز دارند. آن‌ها شاید نتوانند از سیستم بهره وری کنند یا محتوای آموزشی را مشکل بپندارند، بدون در نظر گرفتن اینکه شاگردان شما از چه دسته‌ای هستند، افرادی را برای راهنمایی و کمک به آن‌ها مقرر کنید.

۷- عدم مشارکت جمعی در دوره‌های آموزش الکترونیکی

از موانع آموزش الکترونیکی می‌توان به عدم مشارکت جمعی افراد در دوره‌های آموزش مجازی اشاره کرد. بعضی افراد به تنهایی در دوره‌های آموزش الکترونیکی شرکت می‌کنند و برخی دیگر علاقه مند به کار گروهی هستند، آن‌ها می خواهند دانش خود را با کمک به دیگران افزایش دهند. یک شبکه اجتماعی بسازید و یا انجمن آنلاین برای مباحثه ایجاد کنید تا اشخاص بتوانند با همدیگر آشنا شده، با هم سؤال بپرسند، می‌توانید یک وبلاگ از عناوین مطرح شده درست کنید تا عقاید دانشجویان را هم بدانید.

۸- خستگی فراگیر در حین دوره آموزش الکترونیکی

این مقاله بدون خستگی کامل نمی‌شود، وقتی فراگیران دچار خسته می‌شوند، تحصیل را کنار می‌گذارند و برای آن‌ها وقت استراحت در نظر بگیرید. از فراگیران نظرسنجی بگیرید تا افراد اعلام کنند چه وقتی از درس خسته می‌شوند، به این شکل شما می‌توانید این مشکل را حل کنید.[۱]

تعریف‌های تدریس آنلاین
کو و راسن(۲۰۰۴) تعریف ساده‌ای از تدریس آنلاین ارائه کرده‌اند: «تدریس آنلاین به معنای ارائه کل درس یا بخشی از آن از طریق اینترنت است».[۲]

می‌خواهم این تعریف را کامل کنم و بگویم که مدرس آنلاین موفق کسی است که دستیابی دانشجویان به اهداف یادگیری را با متعهد ساختن و توانمند کردن آن‌ها در یادگیری مداوم العمر تسهیل و ترغیب می‌کند. اصطلاحات «درگیر ساختن» و «توانمند کردن» و «یادگیری مادام العمر» وارد واژه‌های تخصصی تعلیم و تربیت شده‌اند و کاربرد زیادی دارند.

کنراد و دونالسون(۲۰۰۴) برای درگیر کردن دانشجویان در یک دوره آنلاین چهار مرحله را برشمردند.

تازه‌وارد: در این مرحله مدرس به مثابه یک مذاکره‌کننده اجتماعی است.
یاری دهنده: در این مرحله مدرس به مثابه مهندس پی ریزی است.
همکار: در این مرحله مدرس نقش تسهیل‌کننده را دارد.
آغازگر/شریک: در این مرحله مدرس نقش یک عضو جامعه/چالشگر را دارد.